Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, thành viên nhóm Bác sĩ quân y tương trợ chăm sóc F0 tại nhà cho biết thứ nhất, virus SARS-CoV-2 xâm nhập vào thân thể qua niêm mạc đường hô hấp. Sau đó, virus nhân lên trong những tế bào, thoát ra khỏi tế bào và xâm nhập những tế bào khác, cứ thế… Đây gọi là thời kì ủ bệnh.
Sau khi virus nhân lên với số lượng đủ lớn, thân thể huy động những cơ chế bảo vệ để chống lại virus, đến một chừng độ nào đó thì gây ra sốt. Lúc này là thời khắc phát khởi những triệu chứng.
Trong thời đoạn này, ngoài sốt người bệnh có thể xuất hiện những triệu chứng khác như ho khan, đau họng, chảy nước mũi, nhức mỏi cơ xương khớp, rối loàn tiêu hóa, mất khứu giác/vị giác… Người bệnh có thể bị lo lắng, stress, ăn ngủ kém.
Ảnh minh họa: Hải Long.
Virus có thể tiếp tục nhân lên trong khoảng 5-7 ngày, và sau đó giảm dần, do bị hệ miễn nhiễm của thân thể chống lại (một số người khi xuất hiện triệu chứng thì virus đã ngừng nhân lên và giảm dần rồi). Nếu hệ miễn nhiễm không ngăn cản được sự nhân lên của virus thì diễn biến tiếp theo sẽ rất nặng và vững chãi phải nhập viện.
Đối với những F0 điều trị tại nhà, thì sau khi có triệu chứng sốt, virus chỉ nhân lên trong vòng 5-7 ngày, sau đó giảm dần.
Theo BS Hoàng, để điều trị Covid-19, ngoài việc điều trị triệu chứng, hiện chúng ta có một số loại thuốc uống để “đánh” vào 3 mắt xích nói trên:
– Đánh vào quá trình nhân lên của virus: dùng thuốc kháng virus.
– Đánh vào quá trình đông máu: dùng thuốc ngăn ngừa đông máu.
– Đánh vào quá trình rối loàn miễn nhiễm: dùng thuốc kháng viêm corticoid.
Sau đây là một số lưu ý khi sử dụng thuốc kháng virus, thuốc kháng đông và thuốc kháng viêm đối với những F0 điều trị tại nhà:
Thuốc kháng virus
Người bệnh chỉ nên dùng thuốc kháng virus trong vòng 7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng thứ nhất (thường là sốt). Mỗi đợt nên dùng 5-7 ngày hoặc theo đúng chỉ dẫn của chương trình thử nghiệm.
Khi đang dùng thuốc kháng virus, thì không được dùng kết hợp với thuốc kháng viêm corticoid.
Thuốc kháng đông
Theo BS Hoàng, hiện khá nhiều bệnh nhân có bệnh nền đang dùng thuốc kháng đông. Những bệnh nhân có bệnh về van tim, tiểu đường, xơ vữa mạch, rối loàn chuyển hóa lipid, béo phì, ít vận động… đều có nguy cơ dễ tạo cục máu đông từ đó gây tắc mạch, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… Với những bệnh nhân này thì dù có nguy cơ Covid-19 hay không, đều cần dự phòng bằng việc uống thuốc kháng đông hàng ngày.
Do vậy, trên những bệnh nhân có nhiều bệnh nền, nếu chưa dùng thuốc kháng đông, cần coi xét việc sử dụng sớm, thậm chí từ lúc chưa có nguy cơ nhiễm Covid-19.
Đối với người thường ngày, thuốc kháng đông có nguy cơ gây chảy máu. Do đó, những người đang chảy máu (xuất huyết bao tử, kinh nguyệt…), những người bị những chứng bệnh dễ chảy máu (giảm tiểu cầu, bệnh ưa chảy máu…) không được dùng để dự phòng.
Số ca mắc mới tăng vọt, Hà Nội phải khai triển điều trị F0 tại nhà.
Vậy câu nghi ngờ là người thường ngày nào dùng thuốc kháng đông? Đó là khi SpO2 xuống dưới 95% và/hoặc khó thở. Tuy nhiên, thỉnh thoảng triệu chứng khó thở là do stress, do tâm lý nên cần cẩn trọng khi tự đánh giá mình có khó thở hay không.
Về cơ bản, nếu không có chống chỉ định thì dùng thuốc kháng đông khá an toàn. Tuy nhiên, trước khi dùng bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của cán bộ y tế, BS Hoàng cho biết.
Thuốc kháng viêm
Đây là Dexamethasone hoặc Methylprenisolon. BS Hoàng cho rằng, đây là nhóm thuốc dễ bị lạm dụng nhất và có nhiều tác dụng phụ hiểm nguy.
Cụ thể, những trường hợp F0 triệu chứng nhẹ và không triệu chứng thì tuyệt đối không được dùng thuốc kháng viêm. Nguyên do là thuốc kháng viêm, ở đây là corticoid là nhóm thuốc làm giảm miễn nhiễm, giảm sự đề kháng của thân thể. Trong thời đoạn đầu khi virus mới xâm nhập và đang nhân lên, dùng thuốc kháng viêm sẽ khiến cho cho virus càng rất dễ nhân lên.
Ngoài việc giúp sức cho virus rất dễ nhân lên, thuốc kháng viêm corticoid còn làm cho người bệnh dễ bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm… Corticoid làm nặng tình trạng tăng đường máu, tăng áp huyết trên những bệnh nhân có bệnh này.
Bệnh nhân chỉ nên dùng khi SpO2 thường xuyên ở mức 94% trở xuống. Việc dùng corticoid nhiều bác sĩ cũng phải rất cẩn trọng. Vì thế, F0 tại nhà không nên tự ý sử dụng, buộc phải phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
Corticoid chỉ có tác dụng khi bệnh ở chừng độ vừa hoặc nặng. Những khuyến cáo trên những tập san y khoa danh tiếng đều yêu cầu chống chỉ định dùng corticoid khi người bệnh chưa đến mức nhập viện.
Nam Phương